සංස්කෘත හා පාලි නමැති මවුපියන් බිහි කළ අතිජාත පුත්‍රයා සිංහල භාෂාව යි
"සංස්කෘත හා පාලි නමැති මවුපියන් බිහි කළ අතිජාත පුත්‍රයා සිංහල භාෂාව යි."
ආචාර්ය සමන් චන්ද්‍ර රණසිංහ
සංස්කෘත භාෂාවේ පයුරුපාසනයෙන් සිංහලය සුපෝෂණය වූ ආකාරය විග්‍රහ කළොත්,
අපි විශ්වවිද්‍යාල පද්ධතියෙන් ම පටන් ගත්තොත් ‘විශ්වවිද්‍යාලය’ යන වචනය ම සංස්කෘත යි. තත්සම, තද්භව හා නිෂ්පන්න වශයෙන් භාෂාවකට වචන එකතු වෙන ප්‍රධාන විධි තුනක් තියෙනවා. තසම, තබව, නිපන් යනුවෙන් මෙයට සිංහලෙන් කියනවා. කිසියම් භාෂාවක වචනයක් ඒ ආකාරයෙන් ම වෙනත් බසකට පැමිණියා නම් එය තත්සම යි. එයින් බිඳී ආවා නම් තද්භව යි. නිෂ්පන්න යනු ඒ භාෂාවට ම ආවේණික වචන. නිදර්ශනයකට ‘විශ්වවිද්‍යාලය’ සංස්කෘතයේ තිබෙන තත්සම වචනයක්. අපි දවසේ කතා කරන වචනවලින් අඩක් ම තත්සම යි. සමහර විට ඊටත් වැඩි යි. ප්‍රශ්නෙ තියෙන්නේ අපි සංස්කෘත භාෂාව නො දැනීම නො වෙයි. අපි සංස්කෘත දන්නා බව නො දැනීම යි. දැන් බලන්න ශාස්ත්‍ර පීඨය, වාණිජ විද්‍යා පීඨය, ව්‍යවහාරික විද්‍යා, වෛද්‍ය විද්‍යා, පීඨාධිපති, අධ්‍යයනාංශ ප්‍රධාන, මහාචාර්ය, ආචාර්ය, ජ්‍යේෂ්ඨ කථිකාචාර්ය, පුස්තකාලය, දේශන ශාලා, ගුරු - ශිෂ්‍ය ආදි මේ සිය වචන ශුද්ධ සංස්කෘත වචන. ඒ වචන ඒ අයුරින් ම අපේ සමාජයේ භාවිත වුණත් ප්‍රශ්නය තියෙන්නේ එය නො දන්නාකම යි. අපි දැනුවත් ව හෝ නො දැනුවත් ව සිංහල භාෂක සමාජයේ සංස්කෘත භාවිත වෙනවා.
‘සිංහල’ යන වචනය සංස්කෘත ශබ්ද කෝෂවල තිබෙන්නේ සකු වචනයක් ලෙස නේද?
ඔව්. සමහරු මීට විරුද්ධ වෙන්නත් පුලුවන්. සංස්කෘත ශබ්ද කෝෂයේ 'සිංහල’ යන වචනයත් තිබෙන්නේ සංස්කෘත වචනයක් ලෙස යි. ශ්‍රී හර්ෂගේ ‘රත්නාවලී’ නාටකයේ ‘සිංහලද්වීප’ යන වචනය දකින්න ලැබෙනවා. කිසියම් දෙයක් පිළිබඳ තිබෙන සත්‍යය විකෘති කරලා අපට යන්න බැරි බව මම විශ්වාස කරනවා.
‘අම්මාගෙන් කිරි බිව්වා’ කියන කාරණය අපට ගෞරවයක් මිසක් අවනම්බුවක් නො වෙයි. සංස්කෘත හා පාලි භාෂා දෙක සිංහල භාෂාවට අම්මා හා තාත්තා වගෙයි.
අම්මාගෙන් කිරි බිව්වට, තාත්තාගෙන් පෝෂණය වුණාට හැදෙන්නේ ස්වාධීන දරුවෙක්. එනම්, දරුවාට ආවේණික ස්වාධීන ලක්ෂණ තිබෙනවා- සංස්කෘතයේ ‘අතිජාත’, ‘අනුජාත’ හා ‘අවජාත’ යනුවෙන් දරුවෝ වර්ග තුනක් ගැන කියැවෙනව. මවුපියන්ගේ තත්ත්වය ඉක්මවා යන දරුවා අතිජාත- අනුජාත (සහජාත) දරුවන් මවුපියන් හා සම තත්ත්වයේ රැඳෙන අය යි. මවුපියන්ට නිගා දෙන අයුරින් හැසිරෙන දරුවන් අපජාත (අවජාත) ලෙස සැලකෙනවා. ඒ නිදර්ශනය ගෙන බැලුවොත් සිංහල භාෂාව පාලියෙන් හා සකුවෙන් පෝෂණය ලැබූ අතිජාත දරුවෙක්.
සිංහලය පාලි හා සකු ද්විභාෂා සමතික්‍රමණය කළ බව ඔබගේ කියුමෙන් හැඟවෙනවා.
ඔව්. දැන් නිදර්ශනයකට ‘ග්‍රීෂ්ම’ යන වචනය සංස්කෘත යි. පාලියේ ‘ගිම්හාන’ යන වචනයෙන් මෙය හැඳින්වෙනවා. සිංහලයේ මෙයට තිබෙන වචනය ‘ගිම්’ යන්න යි. විශේෂය නම් සංස්කෘතයට තිබෙන්නේ ‘ග්‍රීෂ්ම’ යන්න පමණ යි. එයට ‘ගිම්හාන’ හා ‘ගිම්’ යන යෙදුම් අයිති නැහැ. පාලියට ‘ගිම්හාන’ තිබෙනවා. ‘ග්‍රීෂ්ම’ හෝ ‘ගිම්’ අයිති නැහැ. සිංහලයට ඕනෑ නම් මේ යෙදුම් තුන ම භාවිත කරන්න පුළුවන්. මේ පෝෂණය වීම වරදක් නො වෙයි. සිංහලයට වචන හිඟ වන විට එය සකුවෙන් පෝෂණය ලබනවා. සිංහලයේ බහුල ව දක්නට ලැබෙන පාරිභාෂික වචන ඔස්සේ මෙය අපට පැහැදිලි කරගන්න පුළුවන්.
සිංහලය, පාලි හෝ සකුවෙන් සුපෝෂණය වූ අයුරු හැදෑරීමේ දී නිරුක්ති විද්‍යාව (Etymology) වැදගත් වෙනවා. ඒ පිළිබඳ ඔබගේ අවධානය යොමු වුණේ ආචාර්ය ඊ. ඩබ්ලිව්. අදිකාරම්තුමාගේ අභාසයෙන් නේද?
නිරුක්ති පිළිබඳ මගේ උනන්දුව වැඩි කළේ ආචාර්ය ඊ. ඩබ්ලිව්. අදිකාරම්තුමා යි. කිසියම් දෙයක් කතා කරන විට එතුමා පටන් ගන්නේ අදහස පැහැදිලි කරලා. නිදර්ශනයකට ‘සන්නිවේදකයා’ යන වදනේ නිරුක්තිය ගෙන බලමු. එනම්, සැමතින් ම එක් ව යහපත් ව කිසියම් අදහසක් විශේෂයෙන් දැනගෙන, අද්දැක ප්‍රකාශ කරන්නා වූ, සමාජය සිටින තැනින් ඉහළට ඔසවා තබන්නෙක්. ‘සන්නිවේදකයා’ වචනයේ පරිසමාප්ත අයුරින් හැසිරුණොත් සමාජයේ කිසිදාක අවුලක් ඇති වෙන්න බෑ. ජීවිතය දැකලා, ජීවිතය පෙන්වා දීලා පාලනය කරන්න දන්නා පුද්ගලයා තමයි අපි ‘දේශපාලනඥයා’ කියා හඳුන්වන්නේ.
වැරැදි තැනක තියෙන දෙයක් නිවැරැදි තැනකට පමුණුවාලීම නීතිය යි. එය හොඳින් දන්නා තැනැත්තා තමයි ‘නීතිඥයා’. වචනයේ නිරුක්තිය අනුව කිසි ම නීතිඥයකුට බැහැ වැරැදි දෙයක් නිවැරැදි යැයි පෙන්වා දෙන්න. තමන්ගේ තිබෙන සියලු ආකල්ප බැහැර කොට අපක්ෂපාතී ව යම් දෙයක් දෙස බලා ක්‍රියා කරන්නා ‘විනිශ්චයකාර’ ලෙස හඳුන්වනවා. ‘අපරාධ’ යනු වැරැදි ලෙස සතුටු වීම යි.
වැරැදි ලෙස සතුටු වීම අපේ ජීවිතයේ කොතනක හෝ තිබෙන්න පුළුවන්. නිරුක්ති අර්ථය අනුව බැලුවොත් බොහෝ දෙනෙක් අපරාධකරුවෝ වෙනවා. අනවශ්‍ය විහිළුවකින් කෙනෙකුට රිද්දලා වැරැදි ලෙස සතුටු වුණොත් එය අපරාධයක්. කාටවත් හිත රිදවීමක් නො වන උපහාසය හරි සුන්දර යි.
හැමතින් ම යහපත් ලෙස සිදු වන වැඩීම ‘සංවර්ධනය’ යි. අපරාධවල වර්ධනයක් මිසක් සංවර්ධනයක් තියෙන්න බැහැ. හොඳ හෝ නරක ඕනෑ ම දෙයක් වර්ධනය වෙන්න පුළුවන්. නමුත් සංවර්ධනයක් නම් එතැන අනිවාර්යයෙන් ම තියෙන්නේ හොඳ දෙයක් පමණ යි. සිංහල බස ඉතා හොඳින් ඉගෙන ගන්න නම් සංස්කෘත බස අනිවාර්යයෙන් ම හැදෑරිය යුතු යි. භාෂාවේ වචනයක නියම අරුත දැනගත්ත ම ඉන් හැඟවෙන ක්‍රියාව, සංකල්පය ගැන අපට නිවැරැදි අවබෝධයක් ලැබෙනවා.
විවිධ සමාජ, ආර්ථික, දේශපාලන හේතු මත සාරධර්ම, අගනාකම් වත්මන් තරුණ පරපුර වෙතින් ගිලිහී ගොස් ඇති වකවානුවක, සංස්කෘත භාෂා අධ්‍යයනයට තරුණ පරපුර පෙලැඹීම හා ජීවිතාවබෝධය දල්වන සකු සාහිත්‍ය සේවනයෙන් ලැබිය හැකි මහඟු ඵල ගැන කීවොත්?
වෙනදාට සාපේක්ෂ ව බැලුවොත් අද සකු බස හැදෑරීමට තරුණ පරපුර යම් නැඹුරුවක් දකින්න ලැබෙනවා. අපේ ජයවර්ධනපුර විශ්වවිද්‍යාලයේත් මේ විෂයය ඉතා උනන්දුවෙන් හදාරන ශිෂ්‍ය පරපුරක් සිටිනවා. දැන් බලන්න එදිනෙදා ජීවිතයේදී අපේ ශරීර නිරන්තරයෙන් මුණ ගැහෙනවා. එහෙම මුණ ගැහිලත් හමුවෙන්නේ නැහැ. අපිට ජීවිත කාලෙ ම ශරීර ඇසුරු කරන්න බැහැ. මන්ද අපි ආදරය කරන අය මිය යනවා. සකු සාහිත්‍යය අපිට කියන්නේ මිය ගියා ම තැවෙන්න නො වෙයි. ශරීර, ශරීර හමුවීම නො වෙයි. ලස්සන හදවත් හමුවීම බව යි ඉන් ඉගැන්වෙන්නේ. සකු සාහිත්‍යයෙන් ලබන ආකල්ප, සංකල්ප, ශික්ෂණය ඔස්සේ අපේ ජීවිතාවබෝධය පුළුල් වෙනවා. එක්තරා විශ්වවිද්‍යාලයක සිදුවීමක දී පෙම්වතා පෙම්වතියට පිහියෙන් ඇන්නා. පෙම්වතිය මිය ගියා. ඒ කාලයේ අපේ විශ්වවිද්‍යාලයේ මහාචාර්ය රමා ඩුබ්ලිශ් භාරතීය ආචාර්යතුමිය ව්‍යවහාර සංස්කෘත ඉගැන්වූවා. “ප්‍රේමය යනු නිරන්තරයෙන් ජීවිතය විකසිත කිරීමට හේතු වන ලෝකයට දෙන දෙයක් මිස පෙරළා ඉල්ලන දෙයක් නො වේ" යැයි එතුමිය පැවසුවා. මේ නිරුක්ති ඉගෙන ගැනීම ජීවිතයට කෙතරම් වැදගත් ද? සංස්කෘත භාෂාවට ම මෙය සීමා වී නැහැ.
පාලි සකු භාෂා ඇසුරෙන් සිංහලය ලද පෝෂණයෙන් විනිර්මුක්ත ව හුදු හෙළය, නුමුසු සිංහලය අවධාරණය කරන හෙළ හවුලේ මතවාද පිළිබඳ ඔබේ ආකල්ප කෙබඳු ද?
‘හෙළ හවුල’ මෙරට භාෂාවේ පෝෂණයට විශාල මෙහෙවරක් කළ පිරිසක්. ඒ අතර කුමාරතුංග මුනිදාස පඬිවරයා විශේෂ යි. එතුමා හිටියේ පටු මතවාදයක නො වෙයි. කුමරතුඟු මඟ ගත් පිරිසකුත් හෙළ හවුලේ තවමත් ඉන්නවා. ඒ අතර ම හුදු හෙළයට ම සීමා වූ පටු මතවාදවල සිටි පිරිසකුත් සිටිනවා. කුමාරතුඟුවන්ගේ දැනුම සිංහල, පාලි, සකු, ඉංග්‍රීසි, ජර්මානු ආදි වෙනත් භාෂාවන්ට ද විහිදී තිබුණා. “සිංහල ශික්ෂයා විසින් ද්විතයී භාෂාවක් ද උගත යුතු යි. ඒ බස සංස්කෘත යි." යනුවෙන් එතුමා පවසා තිබෙනවා. “භින්න රුචික ලෝකයාගේ කවර හෝ රුචියක් දීමට සංස්කෘතය පොහොසත්" යනුවෙන් ද එතුමා පැවසුවා. කුමාරතුඟුවන්ගේ කවර මතවාදයකට වුවත් පදනමක් තිබුණා. එතුමා ලස්සන හෙළ වදන් තැනුවා. පාලි සකු නො දැන සිංහලය විග්‍රහ කළ නො හැකි බව කුමරතුඟුවන් වටහාගෙන සිටියා. නමුත් එතුමාගේ හැම මතවාදයකට ම මා එකඟ නැහැ. තොටගමුවේ රාහුල හිමියන් කුකවියෙක් යැයි එතුමා කළ විග්‍රහයට මා එකඟ නැහැ. රාහුල හිමි කාව්‍යශේඛරය සඳහා ශාකුන්තලයෙන් ආභාසය ලැබූ පමණින් උන්වහන්සේ කුකවියෙක් නො වේ. කුමාරතුඟුවන් සකු භාෂාවෙන් ආභාසය ලබා කාව්‍ය නිර්මාණය කළා. එහෙනම් එතුමාත් කුකවියෙක් ද? නැහැ.
විද්‍යෝදය (ශ්‍රී ජයවර්ධනපුර), විද්‍යාලංකාර (කැලණිය) භාෂා සම්ප්‍රදායයන් බිහි වූයේ හික්කඩුවේ සිරි සුමංගල, වැලිවිටියේ සෝරත, රත්මලානේ ධර්මාරාම, යක්කඩුවේ ප්‍රඥාරාම වැනි ශ්‍රේෂ්ඨ සකු පාණ්ඩිත්‍යයෙන් හෙබි යතිවරුන්ගෙන් බව අපට අමතක කරන්න බැහැ.
මේ පිරිවෙන් හා විශ්වවිද්‍යාල දෙකෙහි ම භාෂා සම්ප්‍රදායයන් දෙකක් ලෙස බැලූ බැල්මට පෙනුණත් අවසාන අර්ථයේ දී, අරමුණේ දී මේ දෙපිරිස ම එක යි. ප්‍රාචීන බෞද්ධ අධ්‍යාපන මේ පොළොව හා බද්ධ යි කියන තැනේ දී මේ දෙක ම එක යි. විද්‍යෝදය සම්ප්‍රදායට (ශ්‍රීජයවර්ධනපුර) හික්කඩුවේ සුමංගල, වැලවිිටියේ සෝරත ආදි ශ්‍රේෂ්ඨ යතිවරු මූලික වෙනවා වගේ විද්‍යාලංකාර සම්ප්‍රදායයට (කැලණිය) රත්මලානේ ධර්මාරාම, යක්කඩුවේ ප්‍රඥාසාර වැනි ශ්‍රේෂ්ඨ යතිවරු මූලික වෙනවා. මේ දෙපිරිසේ ආකල්ප ගැටුණා. ඒ ගැටීමෙන් විශාල ශාස්ත්‍රීය ප්‍රබෝධයක් ඇති වුණා. ඔවුන් එක් ප්‍රවාහයක සිටියා නම් නව දෙයක් බිහි වන්නේ නැහැ. නමුත් වැදගත් දේ නම් හික්කඩුවේ සුමංගල හිමි මරණ මංචකයේ සිටිද්දි රත්මලානේ ධර්මාරාම හිමියන් වැඩම කරනවා. “ඇයි ඔබ වහන්සේ ප්‍රමාද වුණේ ? මා යම් කාර්යභාරයක් කළා ද ඒ වැඩත් සමඟ මේ දෙපිරිසට ම නායකත්වය දීලා ඔබ වහන්සේ වැඩ කරගෙන යන්න." යැයි සුමංගල හිමි තම ප්‍රතිවාදි ධර්මාරාම හිමිට පැවසුවා. අදත් විය යුත්තේ මෙය යි. මෙය මොන තරම් වටිනවාද? වැලිවිටියේ සෝරත හිමියන් වටින්නේ විද්‍යෝදය අපට පමණක් නො වෙයි. ඒ වගේ ම රත්මලානේ ධර්මාරාම හාමුදුරුවෝ අපෙත් වස්තුවක්.
මුවදොර වදන - සිළුමිණ - 2010.02.21 දින නුවන් නයනජිත් කුමාර සමග කරන ලද සාකච්ඡාවකින් උපුටා ගැනිණි.
